De hardnekkige pijn van meidenvenijn
"Meisjes moeten beseffen wat ze aanrichten”
De hardnekkige pijn van meidenvenijn
Ilona wapent meisjes tegen meidenvenijn
Een experimentje: als je aan kinderen denkt, wie zijn dan de eerste zes die in je opkomen? Zet ze in je hoofd even naast elkaar op een rijtje. Ja, heb je ze scherp? Eén van deze kinderen is gepest, wordt gepest of gaat in de toekomst gepest worden. Tenminste, statistisch gezien. Want onderzoek toont aan dat 1 op 6 kinderen te maken krijgt met pestgedrag.
En als je in gedachten een tekening maakt van een pester, wat zie je dan? Goede kans dat je aan een jongen denkt. Maar hoewel pesten volgens onderzoek misschien iets vaker voorkomt onder jongens, is het ook onder meisjes een groot probleem. Dat blijkt niet alleen uit onderzoek, onze jongerenwerkers maken het dagelijks mee. Jongerenwerker Ilona probeert meisjes met Meidenvenijn-trainingen bij te brengen wat het effect van pesten is en hoe meisjes zich ertegen kunnen wapenen.
Is pesten onder meisjes echt zo anders dan onder jongens?
“Ja, over het algemeen wel. Als jongens pesten, is het vaak veel duidelijker. Het gebeurt meer in het openbaar en is soms fysiek. Meiden pesten geniepiger. Ze roddelen over anderen of sluiten meisjes buiten. Het vindt veel meer onderhuids plaats.”
Wat doen jullie om meidenvenijn tegen te gaan?
“Jongerenwerkers van gro-up geven onder andere trainingen op basisscholen en middelbare scholen in de buurt. Eén van de dingen die we meisjes proberen bij te brengen is wat voor effect hun gedrag kan hebben. Iets kan op jou een heel ander effect hebben dan op een ander. We maken ze dat bijvoorbeeld duidelijk aan de hand van een kringspel waarin we iedereen vragen iets te zingen. Als je zoiets vraagt, zie je de wangen van sommige meisjes meteen rood kleuren. Logisch, want zingen kan hartstikke eng zijn. Maar voor andere meisjes is zingen iets natuurlijks, dus zij hebben er alleen maar zin in. Dat verschil in reactie is voor iedereen heel duidelijk te zien. Het legt dus duidelijk bloot dat dezelfde actie bij twee mensen totaal verschillende effecten kan hebben.”
"Het zijn vaak de intieme dingen die door pesters worden gebruikt om andere meisjes pijn te doen. ”
Volgens Ilona is het ook belangrijk dat meiden leren om gelijkwaardige relaties aan te gaan. “Je moet als meisje voorzichtig zijn met wat je deelt en met wie. Probeer jezelf altijd de vraag te stellen: zou de ander zoiets ook met mij delen? Want het zijn vaak de intieme dingen die door pesters worden gebruikt om andere meisjes pijn te doen. Dan kan het gaan om die foto waar een meisje gek of bloot op staat, maar het kan ook iets persoonlijks zijn wat iemand heeft gedeeld.”
Is meidenvenijn door de jaren heen veranderd?
“Niet zozeer het pesten zelf, wel de plek waar het gebeurt. Vroeger werden meisjes fysiek uitgesloten van de groep, nu gebeurt dat ook op social media veel. Bijvoorbeeld zoiets simpels als niet worden toegevoegd aan de WhatsApp-groep waar alle andere meiden wel in zitten, kan ontzettend veel pijn doen.”
Onze mediaexpert over meidenvenijn
Andrea Kramp is expert op het gebied van (social) media en weet waar en hoe meidenvenijn het vaakst voorkomt. “Meiden maken veel meer gebruik van sociale media dan jongens. Ze zitten voornamelijk op Tiktok en Snapchat. Daar zien we meidenvenijn dan ook het meest voorkomen. Een recent voorbeeld van meidenvenijn zijn de anonieme Gossip Girl-accounts op TikTok. Vaak zijn er op scholen één of meerdere anonieme accounts actief waar leerlingen roddels, foto’s of video’s naartoe kunnen sturen. Zulke accounts hebben grote invloed op het gevoel van veiligheid en kunnen zorgen voor psychische stress, onzekerheid, faalangst en sociale schade (spijbelen, slechte schoolresultaten) bij jonge meiden.”
Hebben de Meidenvenijn-trainingen effect?
“Dat is natuurlijk altijd maar de vraag. Soms is het lastig om meisjes echt te raken, maar soms vindt er daadwerkelijk verandering plaats. Zo gaf ik een keer een training op een school in Schoonhoven. Een paar weken later kwamen we terug en vroegen we de klas of er al iets was veranderd. Ik verwachtte reactie van de meisjes, maar plots gingen de vingers van de jongens omhoog. “Ja, de meisjes zijn veel liever voor elkaar!”, was hun volmondige antwoord. Als zelfs de jongens merken dat de meisjes zich anders gedragen, dan mogen we onszelf wel een schouderklopje geven, toch?”
Heb je tips voor meisjes die te maken hebben met meidenvenijn?
“Juist omdat pesten bij meiden minder zichtbaar is, is het belangrijk dat je het met anderen bespreekt. Met je ouders, met school, met jongerenwerkers, met wie dan ook. Meiden die gepest worden, voelen vaak schaamte. Ze hebben diep van binnen het gevoel zelf het probleem te zijn. Ze denken dat het aan hen ligt. Dat is nooit waar. Het ligt niet aan jou, het ligt aan de ander!”
Tips voor ouders
- Check met regelmaat in bij je dochter. Hoe was je dag online? Zijn er leuke dingen gebeurd? Kan ik je ergens bij helpen? Doe dit met regelmaat zodat dit gesprek 'normaal' wordt.
- Ga het gesprek aan over online omgang met andere kinderen. Je dochter kan ook een pleger zijn.
- Probeer te signaleren: is je dochter gespannen, gesloten of gestrest en weet je niet goed waarom? Merk je dat dingen anders zijn: niet naar school willen, spijbelen, lichamelijke klachten zoals onverklaarbare buikpijn of niet willen eten? Die tekenen duiden wellicht op meidenvenijn.
- Pak de telefoon of internet niet af! Kinderen hebben de hulp van hun ouders en opvoeders nodig om zich te sterken in de online wereld. Ook als er vervelende dingen gebeuren. Word niet boos, wees blij dat je kind je in vertrouwen neemt.
- Neem contact op met school. Zij kunnen binnen de muren van school helpen en signaleren.
- Maak foto's of screenshots van het online meidenvenijn. In sommige gevallen kan meidenvenijn strafbaar zijn. Op meldknop.nl kun je checken of er sprake is van strafbare feiten en of je aangifte kunt doen.
Tips voor meisjes
- Sluit alleen online vriendschappen met echte vriendinnen, familieleden en meiden die je kent en kunt vertrouwen.
- Denk goed na over wat je online deelt met vriendinnen en andere meiden, en over wat je zelf online plaatst. Wat online staat, blijft daar altijd bestaan.
- Log altijd uit op je social media-profielen zodat niemand hier zomaar gebruik van kan maken. Deel geen wachtwoorden met je vriendinnen. Deel ze alleen met je ouders.
- Blokkeer en rapporteer de meiden die je pesten of vervelend doen, dit kan bij alle social media-platforms.
- Reageer niet op het meidenvenijn, negeer het. En ga niet terugpesten.
- Neem altijd iemand in vertrouwen over het meidenvenijn. Je staat er niet alleen voor!