Het succes van DemenTalent: ‘we willen die fonkel in hun ogen terugbrengen’

Wanneer iemand de diagnose dementie krijgt, heeft dat een heel grote impact. Op de persoon zelf, maar ook op zijn of haar naasten. Volgens Joanneke, een van de drijvende krachten achter DemenTalent, weten veel mensen niet goed hoe ze met mensen met dementie moeten omgaan. ‘Het is belangrijk mensen met dementie de ruimte te geven. Ze willen eerst en vooral gewoon mens zijn.’

We gingen bij Joanneke en haar collega’s Irma en Lonne langs om meer over DemenTalent te weten te komen.

‘Met DemenTalent, een methodiek die gebruikt wordt door gro-up buurtwerk en Aafje in Rotterdam Prins Alexander, koppelen we ouderen met dementie op basis van hun talenten en interesses aan activiteiten en vrijwilligerswerk. DemenTalent is een van de methodieken, de andere is Sociale Benadering Dementie. Daarmee koppelen we stagiairs of vrijwilligers een op een aan deelnemers, waarna zij samen leuke dingen doen.’

‘Op allerlei manieren. Soms worden ze verwezen door de huisarts of de casemanager. Maar familie en buren brengen ons ook vaak in contact. En in de Huizen van de Wijk hebben we vaste koffieochtenden. Daar komen we allerlei ouderen tegen, ook ouderen waar we ons soms een beetje zorgen over maken. Het liefst zijn we er zo vroeg mogelijk bij als een beginnende vorm van vergeetachtigheid of dementie optreedt.’

‘We maken een afspraak met de oudere en gaan op de koffie. In dat gesprek proberen we er vooral achter te komen waar iemand blij van wordt. Dat kan te maken hebben met het werk dat iemand altijd heeft gedaan of met een hobby waar de oudere veel plezier uit haalt. Vervolgens gaan we op zoek naar een passende activiteit. We hebben een paar vaste plekken waar men vaak extra hulp kan gebruiken, bijvoorbeeld in de Huizen van de Wijk, bij de speeltuinen en in de kringloopwinkel. Ook koppelen we stagiairs van gro-up aan ouderen. Zo zijn er nu twee stagiairs die de wandelgroep verzorgen. Zij vangen de ouderen op en lunchen bijvoorbeeld met ze.

Niet elke match is direct een voltreffer, maar dat hoeft ook niet. ‘We vinden het vooral belangrijk om te horen hoe de oudere het ervaart, want we kunnen altijd op zoek naar een andere plek. Een mooi voorbeeld is Kees, een Rotterdammer van net in de 70. Hij zocht iets om buiten te doen, in het groen. In eerste instantie hadden we hem gekoppeld aan een groep vrijwilligers die tuintjes in de buurt opknappen. Kees bleek daar toch niet echt blij van te worden, en had eens laten vallen dat hij altijd al boswachter wilde worden. Toen ik een keer door Het Kralingse Bos fietste, zag ik iemand met een jasje waar Vrijwilligers Kralingse Bos op stond. Het bleek dat ze best nog wat goede hulp konden gebruiken. Kees heeft daar lange tijd met heel veel plezier zijn steentje bijgedragen, tot het moment dat het niet meer lukte. Toen hebben ze een prachtig afscheid voor hem georganiseerd.’

‘Veel vaker wel dan niet. Ook omdat onze inspanningen ertoe leiden dat het sociale netwerk van een oudere zich bewust wordt van de kwaliteiten en wensen van een oudere. Zo spraken we eens een dame die graag bij een koor wilde zingen. We kenden wel een mooie plek, alleen bleek het voor haar onmogelijk om daar te komen omdat ze geen auto reed. Door ons gesprek kwamen de mensen in haar omgeving er ook achter dat ze graag zong. Twee kennissen bleken al bij een koor te zingen en boden meteen aan om haar op te pikken en thuis af te zetten. Op dat aanbod ging ze meteen met heel veel plezier in.’

Volgens Irma kan een talent soms ook per toeval worden ontdekt. ‘Dat gebeurde bijvoorbeeld Borys. Borys is zijn hele leven vrachtwagenchauffeur geweest, en hij zat eigenlijk elke dag te wachten op een telefoontje van zijn oude baas. Het liefst zou hij meteen weer achter het stuur stappen, maar dat was door zijn dementie niet zo verstandig. We vonden voor Borys een plekje bij de speeltuin. Hij was nieuw in de wijk, dus de eerste keer fietste ik met hem mee. Ik twijfelde of ik hem de tweede keer helemaal alleen kon laten gaan. Volgens Borys zou het allemaal wel goed komen, maar voor de zekerheid fietste ik toch nog een keer mee. Tot mijn verbazing kende hij de weg beter dan ikzelf. Hij kende elk struikje, elk bankje en elke prullenbak al. Opeens snapte ik zijn talent. Hij heeft zijn hele leven overal de weg moeten vinden en is daar, ondanks zijn dementie, nog steeds ontzettend goed in.’

‘Eigenlijk veel leuker en makkelijker dan veel organisaties denken, geeft Lonne aan. Mensen hebben veel vooroordelen over het ziektebeeld van iemand met dementie. Ze denken dat je continu iemands hand vast moet houden. Dat is helemaal niet waar. Als je de taken opknipt en duidelijk uitlegt wat je van iemand verwacht, heb je aan de oudere echt een hele fijne, waardevolle hulp. En als een organisatie tocht twijfelt of DemenTalent iets voor hen is, kunnen we helpen in de vorm van trainingen over hoe je ouderen met dementie het beste ondersteunt.