Samen strijden tegen schulden: ‘het kan echt iedereen overkomen’

Wij bouwen aan een wereld waarin iedereen de kans krijgt om het mooiste uit zichzelf te halen. Maar dat is niet makkelijk. Want er zijn allerlei factoren die roet in het eten kunnen gooien. Een van de belangrijkste? Geld. Of, beter gezegd, een gebrek eraan.

Gro-uppers Stephanie Lamsberg en Ria Donkersloot helpen bij het bestrijden van schulden, beiden op hun eigen manier. Stephanie focust op preventie, en helpt jongeren op een gezonde manier om te laten gaan met geld. Ria laat mensen die hun schulden hebben overwonnen weer vooruitkijken. Ze helpt bij het creëren van een gezonde financiële huishouding. Zodat de schulden niet alleen weg zijn, maar ook wegblijven.

“Ik probeer jongeren en kinderen op allerlei momenten en plekken van voorlichting te voorzien. Over allerlei onderwerpen, maar geld en schulden spelen een belangrijke rol. Een van de manieren waarop we kinderen en jongeren ontmoeten is door naar scholen toe te gaan en daar preventieve activiteiten aan te bieden tijdens speciale themaweken, zoals de week van de liefde en de week van het geld.”

“Jongeren komen bijvoorbeeld langs bij onze informatiekraam om een geldquiz te spelen. Uit die geldquiz blijkt of ze voorzichtig omgaan met hun geld of juist big spenders zijn. Die big spenders helpen we door samen inzicht te krijgen in wat er maandelijks uitgaat en wat er binnenkomt. Welke uitgaven waren nodig en welke misschien toch niet? Het Nibud biedt allerlei interactieve spelvormen aan waarmee jongeren leren hoe ze meer controle krijgen over hun geld.”

Maar de activiteiten vinden volgens Stephanie niet alleen op school plaats. “Er zijn verschillende plekken waar jongeren naartoe kunnen komen, bijvoorbeeld de jongereninloop of onze meidenclub. Daar hebben we de kans om jongeren in de praktijk te helpen. We vragen dan bijvoorbeeld of ze boodschappen willen doen en krijgen 20 euro te besteden. Dat betekent dat ze slim moeten omgaan met het geld en actief financiële keuzes moeten maken. Zeker bij jongeren uit gezinnen waar zakgeld door de omstandigheden geen gewoonte is, zijn zulke oefeningen heel waardevol.”

“Alle verleidingen. Dat is echt anders dan vroeger. Toen keken we misschien eens naar een reclamefoldertje of zagen we iets in een etalage hangen. Maar nu worden jongeren via social media continu bestookt door influencers en reclames. En dan is het op een gegeven moment heel lastig om ‘nee’ te zeggen. Zeker als je vrienden bepaalde spullen ook hebben en als je met Klarna de mogelijkheid hebt om achteraf pas te betalen. Dat brengt veel risico’s met zich mee en gaat helaas te vaak mis. Maar door continu met de jongeren in gesprek te blijven en er voor hen te zijn, proberen we toch een verschil te maken.”

Soms blijkt het, ondanks alle inspanningen, onmogelijk om iemand te behoeden voor schulden. Want met elke nieuwe rekening gaat de draaikolk harder draaien en wordt het moeilijker om het tij te keren. Gelukkig is er zoiets als schuldhulpverlening. Om ervoor te zorgen dat iemand uit de schulden komt en om een goede basis te leggen voor een gezonde financiële toekomst. Budgetcoach Ria helpt daarbij.

“De mensen die ik help zijn meestal op de goede weg terug. Ze zijn door allerlei verschillende omstandigheden in de schuldenproblematiek terechtgekomen en worden door andere instanties, zoals de Kredietbank Rotterdam, aangemeld voor ons programma Gers met Geld.”

“Dat is een programma waarmee we Rotterdammers trainen op het vlak van financiële zelfredzaamheid. We zijn er in 2019 mee gestart, in opdracht van de gemeente. Vorig jaar liep de opdracht af, maar we mogen de nieuwe opdracht ook gaan verzorgen. Die zijn we nu aan het inrichten.”

“De 25 uitgenodigde mensen zitten meestal in de laatste fase van een schuldhulpverleningstraject. Met behulp van bijvoorbeeld Kredietbank Rotterdam, het ETF (Expertise Team Financiën) of een bewindvoerder werken ze er hard aan om hun schulden weg te werken. Met onze training proberen we ervoor te zorgen dat ze straks financieel op eigen benen kunnen staan.”

“De training bestaat uit 7 bijeenkomsten. Elke bijeenkomst heeft een ander onderwerp. Maar het hoofddoel is dat mensen inzicht krijgen in hun gedrag met betrekking tot financiën. Ze gaan aan de slag met het verzamelen van alle gegevens over wat er binnenkomt en wat er uitgaat. Ook checken ze of ze recht hebben op bepaalde voorzieningen.”

Een deel van de oplossing is ongeveer zo oud als de weg naar Rome. “We vragen ze om een kasboekje bij te houden, zodat ze inzichtelijk maken wat ze uitgeven aan huishoudgeld. Op basis daarvan kunnen ze er zelf makkelijker achter komen waarop ze kunnen en willen bezuinigen. Soms zijn er bijvoorbeeld abonnementen die een stuk goedkoper kunnen. Een jaarbegroting is ook onderdeel van het huiswerk. Daarmee brengen ze terugkerende jaarlijkse kosten in kaart, zoals de jaarlijkse nota voor de gemeentelijke heffingen of de schoolbijdrage. Dat maakt het makkelijker om er op voorhand een buffer voor op te bouwen.”

“Zeker. Alleen al op het gebied van zelfvertrouwen. We krijgen ook deelnemers die via bewindvoerders worden aangemeld. Deze mensen staan meestal onder schuldenbewind. De bewindvoerder neemt dan alle financiële zaken over. Als de schulden zijn afgelost en de deelnemer weer zover is, geeft de rechter toestemming om het bewind te stoppen. Maar omdat iemand langere tijd zelf niet bezig hoeft te zijn met de financiën, gaan mensen soms ook aan zichzelf twijfelen. Ze vragen zich af of ze het ooit weer zelf gaan kunnen. Het is heel mooi om te zien hoe de training hun zelfvertrouwen beetje bij beetje weer opbouwt tot het moment dat ze voelen dat ze er klaar voor zijn.”

“Wij spreken iedereen na de training nog minstens één keer persoonlijk. Sommigen hebben hun draai dan helemaal gevonden, maar sommigen hebben nog wat extra hulp nodig. We proberen hen dan aan een budgetmaatje te koppelen. Dat zijn vrijwilligers die verstand hebben van geldzaken en die anderen helpen bij het op orde houden van hun financiën. Er is zoveel hulp beschikbaar, maar mensen vinden het vaak moeilijk om om die hulp te vragen. Tegen hen wil ik zeggen: het kan echt iedereen overkomen. Dus schaam je niet.”