Special
Valpreventie voor ouderen: nuttig én beregezellig
Nel krijgt door TOM zelfvertrouwen om thuis te blijven wonen
Valpreventie voor ouderen: nuttig én beregezellig
Echt misgegaan was het gelukkig nog nooit. Maar zeker gezien de neuropathie in haar voeten, leek het Nel geen slecht plan om zich in te schrijven voor Thuis Onbezorgd Mobiel. Oftewel: TOM. Een valpreventieprogramma voor thuiswonende ouderen vanaf 65 jaar. ‘Echt, we hebben ons kapotgelachen!’
TOM: Thuis Onbezorgd Mobiel
Het was het foldertje in de bus dat haar interesse wekte. Van TOM had ze nog nooit gehoord, maar haar vaste fysiotherapeuten kende het wel. “Het leek hen meteen een goed idee. Door mijn neuropathie voel ik weinig in m’n voeten. Ik moet heel goed opletten waar ik loop en dan nog is er de kans dat ik een keertje onderuitga best groot. Het leek me handig om die kans zo klein mogelijk te maken. En om te leren wat ik kan doen als het toch misgaat.’
Wat houdt het TOM-programma in?
‘Het was een cursus van drie maanden, waarbij we twee keer in de week samenkwamen voor een training van een fysiotherapeut. We deden oefeningen om sterker te worden, maar leerden bijvoorbeeld ook hoe we naar de telefoon kruipen als we toch zijn gevallen. Maar het programma gaat verder dan het fysieke. Eén keer per twee weken lunchten we gezamenlijk onder begeleiding van een diëtist die tips gaf op het gebied van voeding en koken. We hebben zelfs een kookboek meegekregen.’
'Je zou denken dat mannen toch ook weleens op hun snufferd gaan. Toch zaten er alleen dames in mijn groep.'
Met wie volgde je het programma?
‘In mijn groep zaten twaalf mensen. Twaalf dames, om precies te zijn. Heel gek, je zou denken dat die mannen toch ook weleens op hun snufferd gaan. De groep werd begeleid door twee vrijwilligers. De TOM-maatjes zijn dat. Die zetten alles klaar, doen de boodschappen en zorgen voor koffie en thee. En op de dagen dat de diëtist langskwam, maakten zij de lunch klaar. Ja, echt toppers!’
Wat heb je ervan opgestoken?
‘O, te veel om op te noemen! Als ik val, moet ik eerst even blijven liggen en nadenken of ik iets gebroken heb. Zo niet, dan moet ik op m’n zij gaan liggen, via m’n knie en dan m’n handen gespreid neerzetten. Maar ik heb ook allemaal oefeningen geleerd die ik heel makkelijk aan m’n dagelijkse routine kan toevoegen. Bijvoorbeeld tien keer van de stoel opstaan zonder m’n handen te gebruiken. Ik merk dat m’n benen echt een stuk sterker zijn geworden.’
Ook de adviezen van de diëtist heeft Nel ter harte genomen, al is het nog niet zo makkelijk om een voedingspatroon echt te veranderen. ‘Ja, ik kook wel vaker met olie, maak soms salades en probeer erop te letten dat ik genoeg eiwitten binnenkrijg. Maar, eerlijk is eerlijk, ik val toch ook best vaak terug op de recepten die ik ken en al jaren maak.’
Zou je het TOM-programma aanraden aan anderen?
‘Zeker weten! Het is niet alleen heel goed voor je, het is gewoon supergezellig. Echt, we hebben ons kapotgelachen tijdens de oefeningen. Als twaalf oudere dames tegelijkertijd hun benen in de lucht moeten gooien, gaat niet alles meteen van een leien dakje. Het was zo gezellig dat ik er een paar nieuwe vriendinnen aan heb overgehouden. Eens in de twee maanden gaan we samen lunchen.’
Volgens Nel is het TOM-programma wel iets waar je je alleen voor moet inschrijven als je er de tijd en motivatie voor hebt. ‘Twee keer in de week, drie maanden lang, dat is niet niks. Je kan heus wel één les missen, maar men rekent wel op je. Maar, geloof me, het is het waard!’
‘Er is ook een minder intensief valpreventieprogramma’
Ieke Wichers is de coördinator van TOM bij gro-up buurtwerk. Ook zij benadrukt het nut van het programma. ‘Het maakt je sterker, helpt je met je voeding en leert je wat je moet doen als je toch valt. Die brede aanpak maakt het effectief. En wat Nel over de sfeer zegt, hoor ik vaker. In elke groep is het gezellig en wordt er veel gelachen.
Tegelijkertijd weet Ieke ook dat TOM niet voor elke oudere de ideale oplossing is. ‘Niet iedereen komt door de screening. Sommige ouderen zijn nog zo mobiel dat dit programma niet noodzakelijk is, andere ouderen hebben juist te veel moeite om mee te komen met de rest van de groep. Daarnaast is het een behoorlijk intensief programma. Daar moet je klaar voor zijn.’
Om toch alle ouderen te kunnen helpen, is er nu een tweede programma in het leven geroepen. ‘Voor dat minder intensieve programma, genaamd Minder vallen door meer bewegen, is geen intake nodig. Het programma duurt acht weken, met één sessie van een uur per week. Een halfuurtje bewegen en een half uur informatie over valpreventie. Via onze nieuwe Smartfloor, die gemakkelijk het valrisico van een oudere meet, komen we er snel achter welk programma het beste bij iemand past. Ik hoop dat Minder vallen door meer bewegen de drempel verlaagt om mee te doen aan een valpreventieprogramma.’
Ben of ken je iemand die baat heeft bij een valpreventieprogramma? Aanmelden kan in alle Rotterdamse Huizen van de Wijk. Woon je ergens anders? Informeer dan bij de gemeente, huisarts, fysio of welzijnsorganisatie.
