De rol van vriendschap in het leven van een kind tussen de 10 en 14 jaar
Jij bepaalt als ouder niet wie de vrienden van je kind worden, dat bepaalt je kind zelf. Hoe ga je daar als ouder mee om? En wat doe je als het je kind niet lukt om (goede) vrienden te vinden?
De rol van vriendschap in het leven van een kind
Sociale contacten ontstaan vaak al op jonge leeftijd. Op de kinderopvanglocaties van gro-up zien we dagelijks mooie vriendschappen opbloeien tussen kinderen van een jaar of 2. Toch is zo’n vriendschap natuurlijk heel wat anders dan de vrienden die je op latere leeftijd maakt. Zeker als kinderen de leeftijd van de prepuberteit en puberteit (10-14) bereiken, gaan vriendschappen een grotere rol spelen. Tot die tijd ben jij als ouder vaak nog degene bij wie je kind aanklopt voor advies en meningen. Langzaam maar zeker wordt die rol, in ieder geval deels, overgenomen door vrienden.
Omdat vrienden zo belangrijk zijn in het leven, hoop je natuurlijk dat je kind thuiskomt met fijne vrienden. Vrienden die de ontplooiing van je kind stimuleren en met wie ze plezier hebben. Maar met de jaren komt ook de behoefte aan de vrijheid om zelf keuzes te maken. Jij bepaalt als ouder niet wie de vrienden van je kind worden, dat bepaalt je kind zelf. Hoe ga je daar als ouder mee om? En wat doe je als het je kind niet lukt om (goede) vrienden te vinden? We zoeken het uit.
Waarom is vriendschap belangrijk voor een kind?
Vriendschappen zijn niet alleen leuk, ze zijn ook heel belangrijk. Door vriendschappen aan te gaan en te onderhouden, oefen je allerlei sociale vaardigheden. Dit zijn de belangrijkste sociale vaardigheden die je kind door vriendschappen ontwikkelt:
- Je kind leert zich in de ander te verplaatsen en rekening te houden met de wil en wensen van anderen.
- Je kind leert om gevoelens te delen met mensen buiten de familie.
- Je kind leert om naar de gevoelens van anderen te luisteren en erop in te spelen.
- Vriendschap zorgt voor het gevoel dat je bij elkaar hoort. Dat geeft je het gevoel sterker te zijn.
- Elke vriendschap kent ook tegenslagen. Je kind leert zo om te gaan met teleurstellingen.
- Je kind voelt zich begrepen en gewaardeerd. Dat is goed voor het zelfvertrouwen, welbevinden en zelfbeeld.
- Je kind leert anderen te accepteren en respecteren.
Hoe maakt een kind (10 - 14 jaar) vrienden?
Voor jou als volwassene voelen de vriendschappen die je hebt waarschijnlijk volkomen vanzelfsprekend. Je kunt je bijna niet meer voorstellen dat je die vrienden ooit niet hebt gekend. Toch heb je waarschijnlijk tijd en moeite geïnvesteerd om de vriendschap tot stand te laten komen. Voor je kind geldt precies hetzelfde: er is tijd en moeite nodig om vriendschappen te laten ontstaan.
Waar jongere kinderen vaak vrienden worden met de kinderen die ze vaker zien, kiezen kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar vrienden steeds vaker op basis van gedeelde interesses. Het geeft hun een gevoel van verbondenheid en wederzijds begrip. Logischerwijs ontstaan vriendschappen dan ook veelal op plekken waar die interesses makkelijk met anderen gedeeld kunnen worden. School vormt daarin natuurlijk een belangrijke plek, maar ook verenigingen of clubs. Daarnaast vind je kind online vaak gemakkelijk andere kinderen met dezelfde interesses, of het nou via social media of via online multiplayer games is.
Vriendschappen worden in deze leeftijdsfase vaak gekenmerkt door loyaliteit en steun. Jongeren beginnen het belang van vertrouwen en wederkerigheid in hun relaties te begrijpen en waarderen. Ze zoeken daarom meer dan voorheen naar vrienden die hen door dik en dun steunen, en met wie ze openhartig kunnen praten. Ook over dingen die ze niet met ouders delen.
Vrienden bieden de herkenning en erkenning waar je kind op dat moment zo hard naar op zoek is.
Hoe maakt een kind (10 - 14 jaar) vrienden?
Voor jou als volwassene voelen de vriendschappen die je hebt waarschijnlijk volkomen vanzelfsprekend. Je kunt je bijna niet meer voorstellen dat je die vrienden ooit niet hebt gekend. Toch heb je waarschijnlijk tijd en moeite geïnvesteerd om de vriendschap tot stand te laten komen. Voor je kind geldt precies hetzelfde: er is tijd en moeite nodig om vriendschappen te laten ontstaan.
Waar jongere kinderen vaak vrienden worden met de kinderen die ze vaker zien, kiezen kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar vrienden steeds vaker op basis van gedeelde interesses. Het geeft hun een gevoel van verbondenheid en wederzijds begrip. Logischerwijs ontstaan vriendschappen dan ook veelal op plekken waar die interesses makkelijk met anderen gedeeld kunnen worden. School vormt daarin natuurlijk een belangrijke plek, maar ook verenigingen of clubs. Daarnaast vind je kind online vaak gemakkelijk andere kinderen met dezelfde interesses, of het nou via social media of via online multiplayer games is.
Vriendschappen worden in deze leeftijdsfase vaak gekenmerkt door loyaliteit en steun. Jongeren beginnen het belang van vertrouwen en wederkerigheid in hun relaties te begrijpen en waarderen. Ze zoeken daarom meer dan voorheen naar vrienden die hen door dik en dun steunen, en met wie ze openhartig kunnen praten. Ook over dingen die ze niet met ouders delen.
Waarom zijn vrienden voor een tiener (10 - 14 jaar) belangrijk?
Vrienden zijn je hele leven belangrijk. Maar er zijn weinig levensfasen waarin ze belangrijker zijn dan in de puberteit. In die periode verandert er op geestelijk en fysiek gebied in korte tijd heel veel. Opeens groeit er haar op allerlei nieuwe plekken, seksuele gevoelens komen om de hoek kijken en meisjes beginnen gemiddeld rond de leeftijd van 12 of 13 jaar met menstrueren. Voor je kind is het fijn om zulke veranderingen te bespreken met anderen. Tegelijkertijd is de puberteit de periode waarin je kind zich steeds meer losmaakt van jou. Juist daarom zijn vrienden in die fase zo belangrijk. Vrienden bieden de herkenning en erkenning waar je kind op dat moment zo hard naar op zoek is.
Waarom heeft mijn kind moeite om vrienden te maken?
Sommige kinderen lijken met iedereen bevriend te zijn en leggen makkelijk contact. Voor andere kinderen is het lastiger. Dat is heel normaal. Als je kind moeite heeft met het sluiten van vriendschappen, kan dat verschillende oorzaken hebben. We hebben een paar van de meest voorkomende op een rij gezet:
- Gebrek aan gemeenschappelijke interesses of activiteiten In deze levensfase beginnen kinderen vaak specifieke hobby's en interesses te ontwikkelen. Dat kan een basis vormen voor vriendschappen. Als een kind heel andere interesses heeft dan andere kinderen, kan het moeilijker zijn om aansluiting te vinden.
- Externe factoren Externe factoren die het sluiten van vriendschappen kunnen bemoeilijken zijn bijvoorbeeld frequente verhuizingen. En als je kind gepest wordt of eerder gepest is, zorgt dat vaak voor een deuk in het zelfvertrouwen en vermindert het de bereidheid om vriendschappen aan te gaan.
- Verlegenheid of sociale angst Kinderen die zich onzeker voelen in sociale situaties kunnen zich terugtrekken of moeite hebben om het initiatief te nemen bij het aangaan van gesprekken. Dat maakt het lastiger om hechte banden te vormen met leeftijdsgenoten. Ook doen sommige kinderen er wat langer over om zich bepaalde sociale vaardigheden eigen te maken. Heb je het idee dat je kind nog niet de sociale vaardigheden heeft om vriendschappen te sluiten? Bespreek het met school, de kinderopvang of het Centrum voor Jeugd en Gezin.
Hoe kan ik mijn kind helpen vrienden te maken?
Ieder mens heeft in meer of mindere mate behoefte aan sociaal contact. Sommige kinderen maken dat heel duidelijk kenbaar, andere kinderen hebben wat meer moeite om het te laten zien. Als je het gevoel hebt dat je kind moeite heeft met het maken van vrienden, dan is het niet gek dat je je daar zorgen over maakt.
Hoewel je je kind niet op commando vrienden kunt laten maken, kun je als ouder op deze manieren wel bijdragen aan de ideale omstandigheden:
- Stimuleer hobby's en interesses Moedig je kind aan om deel te nemen aan activiteiten en zich aan te sluiten bij clubs. Of het nou gaat om sport, muziek, kunst of een andere hobby. Groepsactiviteiten zijn een leuke en natuurlijke manier om met anderen in contact te komen.
- Wees een rolmodel Je kind klopt misschien niet meer zo vaak als vroeger bij je aan voor advies, maar je gedrag dient nog steeds als voorbeeld. Laat zien hoe jij vriendschappen onderhoudt en hoe je sociale situaties benadert. Door positief sociaal gedrag te modelleren, geef je je kind een voorbeeld om te volgen.
- Creëer sociale gelegenheden Organiseer activiteiten waar je kind andere kinderen kan ontmoeten in een informele setting. Bijvoorbeeld een filmavondje thuis, een picknick in het park of een dagje naar het zwembad. Het geeft je kind de kans om in een ontspannen omgeving met leeftijdsgenoten om te gaan.
- Praat erover Hoewel een kind in deze leeftijdsfase misschien niet altijd op een gesprek met jou zit te wachten, is het toch belangrijk dat je vriendschap bespreekbaar maakt. Probeer in gesprek te blijven over de vrienden die je kind heeft of juist niet heeft. En benoem daarbij duidelijk wat je constateert (‘Ik zie dat je veel plezier hebt met…’).
Als ouder kun je niet veel meer doen dan bijdragen aan de juiste omstandigheden, hoe lastig dat soms ook is. Juist als je kind het gevoel krijgt iets te doen omdat jij het zo graag wilt, werkt het averechts.
Wat als ik niet blij ben met de vrienden van mijn kind?
Er kunnen allerlei redenen zijn waardoor je je zorgen maakt over de vrienden van je kind. Zo kan de vriendschap ongelijkwaardig lijken, bijvoorbeeld als de vriend of vriendin ouder, stoerder of populairder is en je het gevoel hebt dat je kind juist om die reden vrienden wil zijn. In dat geval kan het helpen om met je kind te praten over vriendschap en het kiezen van vrienden. Bespreek wat vriendschap voor jou waardevol maakt.
Het is helemaal lastig als je het gevoel hebt dat je kind ‘foute’ vrienden heeft of als je merkt dat de vrienden een slechte invloed hebben. Juist als je je kind verbiedt om contact te hebben met iemand, zal de drang om met diegene om te gaan alleen maar groter worden. Achter die drang schuilt een behoefte, probeer erachter te komen wat die behoefte is en waar het vandaan komt. En is het altijd goed om te vragen waarom je kind bepaalde keuzes maakt en het belang van een eigen mening te benadrukken.
De buitenschoolse opvang als vriendenmaker
Saskia is locatiemanager op buitenschoolse opvang (BSO) De Driehoek, waar kinderen tussen de 4 en 13 hun uurtjes na de laatste schoolbel doorbrengen. Ze beaamt dat vriendschap een andere rol gaat spelen als kinderen tiener worden. ‘Dan zie je échte vriendschap ontstaan. Vriendschap die ook nadat de kinderen van de BSO afgaan blijft bestaan.’
Toch heeft volgens Saskia niet elk kind behoefte aan vriendjes of vriendinnetjes op de BSO. ‘Sommige kinderen zijn liever op zichzelf, en tegelijkertijd echt gelukkig. Onze pedagogisch medewerkers zijn erin getraind om erachter te komen of een kind behoefte heeft aan vriendschap of niet. Soms is die behoefte er wel, maar lukt het een kind nog niet goed om vrienden te maken. Dat komt bijvoorbeeld weleens voor als kinderen de overstap maken van de groep met jonge kinderen naar de groep met oudere kinderen. Wij proberen een kind dan te koppelen, bijvoorbeeld aan iemand met wie ze op school in de klas zitten of aan iemand die vergelijkbare interesses heeft.’
Volgens Saskia is het belangrijk om altijd te luisteren naar de wensen van het kind. ‘Je moet je niet blindstaren op sociale normen, bijvoorbeeld over hoeveel vrienden een kind zou moeten hebben. Sommige kinderen hebben heel veel vrienden, andere kinderen hebben maar één vriend. Als die ene vriend maar een echt kameraadje is, daar gaat het om.’
