De spelontwikkeling van een kind

Is er iets vertederender dan een spelend kind? Helemaal opgaand in de fantasie? Of met een tong uit de mond ontdekken in welk gaatje het blokje past. Kinderen spelen het liefst de hele dag door. Gelukkig maar, want door te spelen ontwikkelen ze zich. Maar ook het spelen ontwikkeld en groeit met een kind mee. Hoe die spelontwikkeling gaat, lees je in deze blog. Maar eerst antwoord op de vraag: wat is spelen eigenlijk?

Spelen heb je in vele vormen en maten. In onze blogs gaat het om spelen waarbij je dingen ontdekt. Van alles uitprobeert. En ergens beter in wordt. Het levert plezier en ontspanning op. De manier waarop je speelt maakt dan niet zoveel uit. Dat kan met speelgoed zijn. Of gewoon volledig met je fantasie. En lekker knutselen kan ook en uiting van spelen zijn.

Al voordat een baby zelf actief tot spel komt, wordt er met een kind gespeeld. Volwassenen gebruiken dan spel om contact te krijgen met een kind. Een kind reageert daarop, maar van echt spel is nog geen sprake. Wanneer een kind zelf actiever wordt en de omgeving gaat gebruiken, spreken we meer van spel. In het begin noemen we dit ‘solospel’. Dat bestaat vooral uit het ontdekken en spelen met eigen handjes en voeten, en soms al een knuffel of materiaal dat ze zelf kunnen aanraken.

Daarna volgt de fase waarin jonge kinderen vooral naast andere kinderen spelen. Dit noem je parallelspel. De kinderen kijken naar elkaar. Maar zijn bezig met hun eigen spel. En er is nog geen sprake van onderlinge interactie. Vaak vinden ze het wel fijn om zo in de buurt van een ander kind te spelen.

Na deze fase gaan ze meer contact maken met andere kinderen. Zonder plan en vaak ‘per ongeluk’ ontstaat nu soms een momentje van ‘samen’. Bijvoorbeeld omdat een bal wegrolt naar een ander en deze hem terugrolt.

Pas daarna volgt wat we noemen ‘regelspel’ waarbij door kinderen van tevoren afspraken worden gemaakt. Bijvoorbeeld ‘wij gaan verstoppen en na 10 seconden kom jij ons zoeken’ of ‘we doen welke trein het snelst over de rails kan rijden’. Maar ook binnen fantasiespel worden regels afgesproken, bijvoorbeeld ‘jij bent de moeder, ik het kind’. Fantasiespel is de ingewikkeldste vorm van spel en is een belangrijke bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zoals luisteren naar elkaar, je eigen plek innemen en wachten op je beurt.

Oké, we weten nu wat spelen is. En hoe het spel van een kind ontwikkelt. Maar wat is jouw rol? Moet je je kind altijd alleen of met andere kinderen laten spelen? Of kan jij ook meespelen? Jazeker! Sterker het is best belangrijk als je als ouder met je kind speelt. Waarom? En heb je er zelf ook wat aan?