Hoe laat je je volwassen wordende kind steeds een beetje meer los?

Ooit was er een tijd dat je kind niets kon zonder jou en andere volwassenen. Dat je hand werd vastgehouden bij elk stapje, letterlijk en figuurlijk. Maar naarmate je kind ouder wordt, is je hand steeds minder vaak nodig. Je kind kiest zelf een studie, gaat zelf op zoek naar een plek om te wonen en vindt zelf een baan. Dat zijn allemaal ontwikkelingen die bij het leven horen. Mooie ontwikkelingen, maar soms ook spannende ontwikkelingen. Want wanneer is je kind écht klaar om op eigen benen te staan? Hoe laat je je kind in vertrouwen steeds een beetje meer los? En hoe verandert jouw rol daardoor? We zoeken het uit.

Zoek je ‘volwassen’ op in de dikke Van Dale, dan vind je de definitie ‘niet meer groeiend; volgroeid’. Ja, dat is een definitie, maar wel een dunne. Want hebben we het dan over fysieke groei of ook over mentale groei? De Nederlandse wet is er in ieder geval duidelijk over: vanaf 18 jaar ben je volwassen. Maar hoewel een wet voor iedereen geldt, geldt ook voor iedereen dat we allemaal uniek zijn.

Wanneer iemand volwassen is, verschilt per persoon. Wel zie je dat ouders en kinderen de jaren tussen het 18e en het 25e levensjaar als een overgangsfase naar volwassenheid beschouwen. In die jaren worden jongeren steeds zelfstandiger, maar zijn ze ook nog voor een deel afhankelijk van jou als ouder.

Een kind dat volwassen wordt, krijgt meestal steeds meer behoefte om de eigen identiteit te ontdekken en ontplooien. Je kind gaat het antwoord ontdekken op vragen als ‘wat vind ik leuk?’, ‘waar ben ik goed in?’ en ‘waar sta ik voor?’. Ook valt een jongere op weg naar volwassenheid steeds vaker terug op leeftijdsgenoten om een mening te vormen. Daardoor gaan opvattingen vaker verschillen van de jouwe. Maar waar dat bij die puber misschien nog tot onenigheid leidde, leidt het met een jongvolwassene vaker tot pittige maar goede discussies.

Sommige jongeren worden bijna vanzelf zelfstandig, andere jongeren hebben er wat meer moeite mee. Hoe makkelijk het gaat, heeft met veel verschillende factoren te maken. Wel kan je over het algemeen zeggen dat het helpt om een stevige basis te hebben op deze gebieden:

• Support Zelfstandigheid betekent dat je belangrijke levenskeuzes kunt maken en stappen durft te zetten. Die maak je het makkelijkst als je kunt terugvallen op mensen om je heen.
• Wonen Een stabiele woonplek is belangrijk voor jongeren om tot rust te komen. Eerst thuis bij jou, later op een eigen plekje.
• School en werk Het helpt jongeren als ze het gevoel hebben elke dag iets nuttigs te kunnen doen, of het nou op school of op werk is. Het biedt stabiliteit, zelfwaardering en een toekomstperspectief.
• Inkomen Als je kind 18 jaar wordt, verandert er veel. Probeer samen ervoor te zorgen dat je kind voorbereid is op die veranderingen. Dat verkleint de kans dat je kind het 'volwassen leven' met schulden begint.
• Welzijn Een jongere die zich lekker voelt, durft makkelijker de stappen op weg naar zelfstandigheid te zetten dan een kind dat kampt met mentale uitdagingen, zoals stress of een gebrek aan zelfvertrouwen. Blijf dus het gesprek aangaan over hoe je kind zich voelt.

Als je kind jou steeds minder nodig heeft, betekent dat ook dat je rol als ouder verandert. Maar dat betekent niet dat je niet meer waardevol bent, integendeel. Het is belangrijk om open te blijven communiceren met je kind en een evenwicht te vinden tussen het bieden van ondersteuning en het loslaten van controle. Het helpt om goed naar je kind te luisteren en hun drang naar autonomie te erkennen. Blijf betrokken bij het leven van je kind door interesse te tonen in zijn of haar activiteiten, passies en vrienden.

Ook je advies blijft heel waardevol voor je kind, maar probeer de behoefte aan zelfstandigheid te respecteren. Zorg voor een veilige omgeving waarin je kind zich vrij voelt om zijn of haar eigen identiteit te ontwikkelen. Sommige ouders blijven hun jongvolwassen kind ook financieel ondersteunen, maar dat ligt uiteraard volledig aan de situatie.

Met gro-up jongerenwerk helpen we jongeren om zelfstandiger te worden. Volgens jongerenwerker Shawn komen wij vooral om de hoek kijken als het ouders niet goed genoeg lukt om deze rol op te pakken. ‘Soms is het belangrijk dat jongeren bepaalde dingen horen. Maar als het thuis schuurt, vinden jongeren het lastig om die gesprekken met hun ouders te voeren. Als jongerenwerkers hebben we een wat meer gelijkwaardige relatie met jongeren, waardoor we bepaalde belangrijke onderwerpen makkelijker kunnen aansnijden.’

Als jongeren nog niet klaar zijn om volwassen te worden, komt dat volgens Shawn soms juist voort uit overbezorgdheid van de ouders. ‘Ik ben nu bijvoorbeeld bezig met een jongen van 19 waarvan de ouders echte doemdenkers zijn. Daarom proberen ze hun kind voor alles te beschermen. Maar dat maakt volwassen worden erg lastig. Hij mag eigenlijk de straat niet op en moet thuis blijven wonen, terwijl het appartement daarvoor veel te klein is. De ouders regelen ook nog eens alle financiële zaken, waardoor de jongen geen kans krijgt om het zelf te leren. Wij proberen zowel de jongen als de ouders in te laten zien hoe belangrijk het is om steeds meer op eigen benen te leren staan. Je kan een jongere niet voor eeuwig afschermen van het volwassen leven. En hoe langer je ermee doorgaat, hoe harder ‘de klap’ uiteindelijk is.’

Als er iets is wat ouders van de jongerenwerkers kunnen leren, is het volgens Shawn dat je grenzen moet stellen, maar juist ook vrijheid moet geven. ‘Experimenteren is een belangrijk onderdeel van zelfstandig en volwassen worden. Verbieden helpt niet, het maakt de drang om dingen te proberen alleen maar groter. Natuurlijk mag je zeggen dat je het anders zou aanpakken of dat je je zorgen maakt. Maar toon ook interesse en begrip. Als je een belangrijke rol in het leven van je kind wilt blijven spelen, moet je ervoor zorgen dat je kind altijd bij je aan durft te kloppen. Geef je kind dus de ruimte om fouten te maken. Zo heb jij het ook ooit geleerd.’