Je kind helpen omgaan met emoties? Zo doe je dat!

Een stampvoetende tiener, een peuter die ontroostbaar is of een vrolijk lachende baby. Je ziet allerlei verschillende emoties bij je kind. Waar je waarschijnlijk op reageert. En waarbij ook je eigen emoties komen kijken. Hoe kun je hier op een goede manier mee omgaan?

• Blijf zelf rustig.
• Luister aandachtig. In plaats van half te luisteren.
• Reageer op de gevoelens eerst met ‘oh…’ of ‘hmmmmm’….. In plaats van vragen stellen en advies geven.
• Benoem de gevoelens: ‘Ik zie dat je geschrokken/verdrietig/opgelucht/blij bent’…. in plaats van het gevoel ontkennen.

Hieronder gaan we dieper in op hoe je je kind kan begeleiden bij het omgaan met emoties. Maar eerst antwoord op de vraag: waar dienen emoties eigenlijk voor?

Emoties hebben een functie. Angst voorkomt dat we hele gevaarlijke dingen doen. Boosheid zorgt dat we alert en snel kunnen reageren en voor onszelf opkomen. En bij verdriet verwerk je een vervelende ervaring, waardoor je er anders naar kunt kijken. Het uiten van emoties zorgt ook voor een ontlading van spanning. En je leert jezelf erdoor kennen en begrijpen. Maar juist ook de ander. Een baby die contact zoekt en naar je glimlacht, een kleuter die verdrietig is: ze hebben je iets te vertellen.

Terwijl ze opgroeien leren kinderen hun eigen emoties (her)kennen en ermee omgaan. Dat leren ze doordat jij hun emoties (her)kent. Gezien en gehoord worden heeft een grote invloed op de manier waarop een kind over zichzelf denkt, maakt gelukkig en helpt te groeien! Daar ligt voor jou als ouder een schone taak.

Hoe kun je dit goed begeleiden?

Wacht even met reageren. Laat een stilte vallen. Vraag vervolgens naar een mogelijke trigger van de emotie. ‘Was je zo geschrokken van die hond?’. Reageer vervolgens begripvol ‘dat begrijp ik’. Als je je er zelf niks bij kan voorstellen, reageer met ‘dat zag ik aan je’. Dan voelt je kind zich nog steeds gezien en gehoord.

Soms lijkt het bij jonge kinderen of je op momenten van grote wanhoop of boosheid net zo goed weg kunt gaan. Maar je kind heeft je heel hard nodig. Om zich veilig te voelen in het verdriet.

Laat merken dat alle emoties er mogen zijn. Benoem het als je ziet dat iemand blij, verdrietig of boos is. Vertel ook dat je baalt dat iets niet goed ging. En als je ergens verdrietig over bent. Kinderen voelen het feilloos aan als je niet oprecht blij of enthousiast bent. Door te benoemen dat je even baalt of verdrietig bent, ‘leer’ je je kind dat emoties erbij horen en dat emoties komen en gaan.

Zeg je ‘hier hoef je niet om te huilen’ of ‘het is niet nodig om bang zijn’ dan ga je voorbij aan de emotie. Dat kan voor kinderen verwarrend zijn. Hen boos maken. Ze krijgen eigenlijk de boodschap dat ze zelf niet weten wat ze voelen, laat staan dat ze erop kunnen vertrouwen. Dat geldt ook voor boodschappen van kinderen die wij als volwassenen niet zo fijn vinden om te horen. Zoals ‘ik vind mijn nieuwe babybroertje heel stom’ of ‘ik vind het niet leuk in de groep van juf Anja’. Luister ernaar met een open en nieuwsgierige houding.

Het tegendeel is namelijk waar: juist als deze emoties er echt even mogen zijn en hiernaar wordt geluisterd erken je het gevoel en voelt je kind zich getroost.

Benoem, zonder oordeel, verschillende emoties die je ziet. Zowel bij andere kinderen als bij volwassenen. Zo ‘leert’ je kind verschillen herkennen en meer oog krijgen voor de ander. Check ook regelmatig even bij jezelf; hoe ga ik om met emoties?

Houd rekening met verschil in temperament en ontwikkelingsfase. Wat als iets jou zo raakt dat je ervan moet huilen en iemand zegt ‘nou kom op, zo erg is het allemaal niet’? Of je schrikt van iets onverwachts en iemand zegt ‘daar hoef je toch niet zo op te reageren?’. Hoe zou jij je voelen? Zo naar gedrag van je kind kijken, maakt je milder.

Door veel te lezen met en voor je kind, verbreed je de leefwereld. Zo leert je kind verschillende perspectieven kennen. En zich beter inleven in een ander. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat in de hersenen dezelfde gebieden worden geactiveerd wanneer je je inleeft in een personage uit een boek, als wanneer je het zelf meemaakt. Leerzaam dus!