Waarom thuis zo’n belangrijke leerschool is voor je kind

Denk eens terug aan de laatste keer dat je met een nieuwe baan of hobby begon. Hoe heb je je de benodigde vaardigheden toen eigen gemaakt? Het kan zijn dat jij die unieke autodidact bent die alles zelf uitpluist. Maar de kans is groter dat je de fijne kneepjes van het vak hebt kunnen afkijken van iemand anders. Want voor de meesten geldt dat dit de beste manier is om iets te leren.

Dat geldt voor ons als volwassenen, maar dat geldt zeker ook voor kinderen. Als organisatie die met duizenden kinderen en jongeren werkt, zien we dagelijks hoe essentieel ‘de ander’ is in de ontwikkeling. Kinderen leren veel van andere kinderen en van onze pedagogisch medewerkers. En de jongeren hebben heel veel aan hun vrienden en onze jongerenwerkers. Maar je kind leert thuis ook heel erg veel, van jou en van mogelijke andere leden in het gezin.

Het gezin vormt de eerste en meest invloedrijke omgeving waarin een kind opgroeit en leert. Doordat je kind helemaal vertrouwd is met iedereen binnen het gezin, kan het in alle rust van de anderen afkijken en leren. Op die manier ontwikkelt je kind zich op verschillende belangrijke gebieden. We nemen er drie onder de loep.

• Waarden en normen Het gezin is het eerste sociale systeem waarin een kind kennismaakt met waarden, normen en gedragspatronen. Ouders en eventuele broers of zussen kunnen positieve rolmodellen zijn en zo bijdragen aan de morele ontwikkeling van je kind.
• Taal en communicatie Het gezin speelt ook een cruciale rol bij de ontwikkeling van taalgevoel. Kinderen leren praten door interactie met hun ouders, broers en zussen. Binnen de geborgenheid van het gezin krijgt je kind de kans om te oefenen met luisteren, spreken en begrijpen.

Hoe jullie gezin er ook uitziet en wat jullie ook doen, je kind leert hoe dan ook ontzettend veel van jullie. Maar je kunt als ouder wel dingen doen om jullie gezin zo waardevol en leerzaam mogelijk te maken. We hebben wat tips voor je op een rij gezet.

1. Doe samen leuke dingen
2. Betrek je kind bij activiteiten
3. Creëer gezinsrituelen
4. Geef ruimte aan emoties
5. Sta zo nu en dan even stil

Tuurlijk, het is heerlijk om een kind te hebben dat zijn of haar eigen gang gaat. Toch is het voor jullie band heel waardevol om samen leuke dingen te doen. Als je kind jong is, maar ook als je kind puber is. Juist op de momenten dat je samen een toren bouwt, een spel speelt of gaat shoppen, vinden er vanzelf allerlei belangrijke sociale interacties tussen jullie plaats. Bijvoorbeeld als jullie elkaar moeten helpen om iets te bereiken. Zo leert je kind dat het kan terugvallen op de steun van jou en van andere leden binnen het gezin.

Het helpt als je je kind betrekt bij vaste, gezamenlijke activiteiten zoals opruimen, de tafel dekken, koken of de vakantieplanning. Het geeft je kind het gevoel écht onderdeel te zijn van het gezin en laat zien dat zijn of haar mening en inbreng ertoe doet. Tegelijkertijd leert het je kind dat niet alles altijd op zijn of haar manier gaat. Iets wat ook op andere momenten in het leven vaak genoeg gaat gebeuren. Binnen het gezin is een veilige omgeving om aan zulke situaties te wennen.

Een gevoel van saamhorigheid maakt dat je kind zich comfortabeler en veiliger voelt binnen het gezin. Door vaste gezinsrituelen te creëren, vergroot je die saamhorigheid. Dat kunnen de meest uiteenlopende rituelen zijn. Bijvoorbeeld samen op zondag het ontbijt klaar maken of een vast weekend per jaar waarin jullie iets leuks doen.

Een kind leert zichzelf en zijn of haar emoties steeds beter kennen. En dat gebeurt vooral als je de ruimte voelt om emoties te delen met anderen. De thuisomgeving kan daarin dus heel belangrijk zijn. Hierbij geldt: goed voorbeeld doet volgen. Probeer als ouder open te zijn over je emoties en de emoties van anderen binnen het gezin te benoemen. Zo creëer je een sfeer waarin je kind leert hoe het emoties deelt en voelt dat het oké is om open te zijn.

De tijd vliegt, en voor je het weet ben je opeens jaren verder. Ja, dat is een cliché, maar het klopt wel. Sta daarom vaak genoeg samen even stil en besef wat voor mooie dingen jullie allemaal meemaken en al hebben meegemaakt. De tijd die jullie nu samen hebben is zo onwijs waardevol. Over 5 of 10 jaar ben je opeens op een hele andere manier betrokken bij het leven van je kind. Stel jezelf regelmatig de vraag: wat wil je dat ze zich herinneren aan hun jeugd?